Lectine: gezond of vergif?

[Gesponsord artikel]
Eens in de zoveel tijd ontstaat er weer een nieuwe dieethype waarbij je een bepaalde voedingsstof te allen tijde moet vermijden. Het lijkt alsof alle voedingsstoffen wel een keer aan de beurt zijn. Vorig jaar verscheen het boek The Plant Paradox van dr. Gundry, een hartchirurg uit Amerika.

In dit boek is lectine aan de beurt. Volgens dr. Gundry is dit de boosdoener van zo’n beetje al het kwaad in onze wereld. Is lectine gezond of is het vergif?

Wat is lectine?

Lectine is een proteïne die je vooral in plantaardig eten tegenkomt. Planten maken deze aan om te voorkomen dat ze opgegeten worden. Wanneer insecten dit binnenkrijgen kunnen ze onvruchtbaar worden of zelfs dood gaan. Lectine behoort dus tot de plantengifstoffen en wordt ook wel een anti-nutriënt genoemd.

Wat is de werking van lectine?

Lectines helpen in het lichaam bij de communicatie en interactie tussen cellen. Ze binden zich aan oligosachariden (koolhydratensoort) en creëren biochemische reacties tussen cellen. De meeste lectines hebben geen enzymatische activiteit en zorgen vooral voor agglutinatie van de cellen.

Zijn lectines ongezond?

Lectine is giftig als je er teveel van binnenkrijgt. Net zoals met elke stof. Het grote probleem met lectine is dat het zoveel bindt aan andere stoffen. Uiteindelijk krijg je dus een bal dat door je spijsverteringskanaal heen raast en het darmoppervlak beschadigt. Hierdoor kan voeding niet meer goed worden opgenomen en kunnen ontstekingen ontstaan.

Je kan zelfs een lekkende darm krijgen en lectine kan in de bloedstroom terecht komen. Dit kan weer leiden tot ontstekingen in andere delen in je lichaam. Omdat het zoveel bindt, kan je ook een tekort krijgen in bepaalde voedingsstoffen omdat deze niet meer hun eigen weg kunnen volgen.

Gelukkig beschikt ons lichaam over antistoffen tegen lectines. Mocht uit een onderzoek blijken dat deze bij jou ontbreken dan kan je lectine beter vermijden.

Lectine vermijden?

Zoals al eerder gezegd is lectine alleen schadelijk bij een te hoge dosis. Je hoeft lectine dus niet compleet te vermijden. Sterker nog, lectine kan zelfs voordelen hebben. In de juiste hoeveelheid kan het bijvoorbeeld je complement systeem activeren, wat vecht tegen ziekteverwekkers.

Klopt alles wat dr. Gundry zegt?

Lectine kan zowel gevaarlijk als goed voor je zijn. In grote hoeveelheden, zoals in rauwe bonen, kan je ze beter vermijden. Maar dr. Gundry denkt dat lectine in kleine hoeveelheden ook serieuze schade kan aanrichten op lange termijn.

Naast dat dr. Gundry anti-lectine is, heeft hij nog veel meer dingen waar je volgens hem van af moet blijven (GMO, fruit, enzovoort). Ondanks dat er een kern van waarheid zit in veel dingen die hij zegt, staat er ook veel verkeerde informatie in het boek.

Hij zegt veel dingen zonder ernaar te refereren of veel dingen waar hij naar refereert onderbouwt niet wat hij zegt.

Er zijn wel wat onderzoeken te vinden op Medline, maar het meeste 'bewijs' lijkt te komen uit Gundry’s klinische ervaringen. Dit is niet bepaald autoritair of op bewijs gebaseerd. Het klakkeloos overnemen van zijn advies lijkt meer een uitnodiging tot obsessief eetgedrag.

Wat klopt niet aan het boek?

In het boek van dr. Gundry staan veel dingen die niet kloppen of niet goed onderbouwt zijn. We hebben er een aantal op een rijtje gezet.

• In het boek beweert dr. Gundry dat gluten een lectine is, terwijl dit normaal gesproken niet zo wordt gezien.
• Dr. Gundry haalt aan dat blootstelling aan ethylene oxide ervoor zorgt dat fruit rijp lijkt en dat het lectine gehalte daardoor hoog blijft, omdat het nooit bericht van de plant heeft gekregen om het lectine gehalte te verlagen. Allereerst is het ethylene, en niet ethylene oxide, wat wordt gebruikt bij het rijpen van fruit. Of het klopt dat lectine hoger is in fruit dat wordt gerijpt met ethylene weten we ook niet, want hier refereert hij nergens naar. Maar zelfs als het klopt zou je nog bevroren fruit kunnen eten, want dit wordt meestal pas geoogst als het al rijp is.
• Zoals we weten kunnen lectines communicatie tussen cellen storen en giftige of ontstekingsreacties veroorzaken. Dit klopt, alleen hier refereert dr. Gundry naar een artikel genaamd “Lectin Lock: …”, wat promotie materiaal is voor het “Lectin Lock” supplement.
• Wanneer dr. Gundry het heeft over dat lectines grote proteïnen zijn en je mucosale wand aanvallen refereert hij naar een onderzoek naar aardappelglycoalkaloïden, solanine en chaconine. Dit zijn geen lectines…
• Over kunstmatige zoetstoffen zegt dr. Gundry dat er een lawine aan onderzoek is dat bewijst dat het in plaats van gewicht verliezen of onderhouden, het ervoor zou zorgen dat je aankomt. Dit is echter niet helemaal waar. Er zijn verschillende onderzoeken rond zoetstoffen, maar de uitkomst is voornamelijk dat het wel degelijk gewichtsverlies veroorzaakt door het verminderde aantal calorieën dat je binnenkrijgt.
• Op een gegeven moment maakt dr. Gundry een statement dat één op de vier mensen een auto-immuunziekte heeft. Deze claim heeft geen enkele referentie. Volgens de NIH zijn er 23.5 miljoen in de VS, wat meer lijkt op 1 op 13.
• In het boek staat dat fermentatie in zuurdeeg gluten verwijdert. Deze informatie komt uit een studie waarbij ze een zuurdeeg maakten wat erg laag was in gluten. Zuurdeeg wat je koopt in de winkel is niet glutenvrij en het is nogal onverantwoordelijk en gevaarlijk van dr. Gundry om dit te suggereren.
• Met betrekking tot verschillende diëten zegt dr. Gundry in zijn boek het volgende: ´Veganistische Adventisten leven het langst, gevolgd door vegetarische Adventisten die vetten uit zuivel limiteren. Vegetarische Adventisten die wel zuivel eten komen daarna, en de Adventisten die geregeld vlees of vis eten hebben de minst lange levensduur'. De studie waar naar wordt gerefereerd heeft andere categorieën en in een andere volgorde. Namelijk: mensen die planten en vis eten; veganisten; vegetariërs die zuivel en ei eten; mensen die maximaal één keer per week vlees (en vis) eten; mensen die vaker dan één keer per week vlees (en vis) eten. In deze studie leek het eten van dieren, in de vorm van vis, dus gezonder dan veganist zijn.

Geloof niet alles wat je leest

Zoals je kan zien zitten er genoeg fouten in het boek van dr. Gundry. Bovendien is wat hier boven staat nog maar een fractie. De reden waarom het boek zo populair is komt omdat mensen wel degelijk resultaten zien na het opvolgen van dr. Gundry’s adviezen. Dit betekent alleen niet dat dit komt door het vermijden van lectine.

In zijn boek word je verteld veel soorten eten te vermijden. Samen met zijn advies voor intermittent fasting zorgt dit dus hoogstwaarschijnlijk voor een calorietekort, wat alleen al veel mensen zou kunnen helpen.

Daarnaast is de kans ook groot dat veel mensen door het vermijden van al die voeding ook niet meer de stoffen binnen krijgen waar ze allergisch voor waren, maar niet van zichzelf wisten. Het dieet is bijvoorbeeld ook glutenvrij.

Afvallen met The Plant Paradox

Veel mensen die dit boek lezen zijn geïnteresseerd in afvallen en hier is het boek ook grotendeels op gericht. Het is echter niet zo dat het dieet dat dr. Gundry daar ook specifiek goed voor is. De ‘National Weight Control Registry’ volgt mensen die veel gewicht hebben verloren.

Zij ondervonden dat het gewicht wordt verloren op allerlei verschillende manieren, maar dat het meestal eraf wordt gehouden met een vetarm dieet. Het dieet wat dr. Gundry aanraadt is nogal hoog in vetten, dus misschien niet het beste om gewichtsverlies te onderhouden.

Lectine kan toch gevaarlijk zijn

Zoals je hebt gelezen is lectine niet geheel ongevaarlijk. Hier kwamen ze in 1988 al snel achter bij een themadag ‘gezond eten’ in een ziekenhuis. Hier werden kidneybonen geserveerd, wat bij de werknemers niet heel goed viel. Meerdere werknemers kregen last van braken en diarree.

Gelukkig was de volgende dag alles weer in orde. De oorzaak was de grote hoeveelheid phytohaemagglutinine in de kidneybonen, wat een lectine is. Slechts 5 rauwe bonen kunnen al een giftig effect hebben.

Hoe vermijdt je negatieve effecten van lectine?

• Kook je eten goed! Granen of bonen die rauw zijn bevatten veel meer lectine dan wanneer je ze hebt gekookt. Volg altijd goed de instructies op een verpakking.
• Bewaar je eten op de juiste manier. Ook dit heeft invloed op de vorming van gifstoffen in het eten.
• Eet niet teveel lectinerijk eten. Een normale dosis kan goed voor je zijn, maar bij teveel lectine kunnen er klachten optreden.
• Blijf gevarieerd eten. Zo houd je niet alleen een dieet langer vol, maar zo zorg je er ook voor dat je niet elke dag dezelfde gifstoffen binnenkrijgt.

Conclusie

Lectine is een proteïne of glycoproteïne die vooral te vinden is in plantaardig eten. Het is een gifstof die een aantal goede werkingen heeft in het lichaam. Vanaf een te hoge dosis is lectine ongezond en kan het schade aanrichten in je lichaam. Volgens dr. Gundry is lectine de grote oorzaak van veel welvaartsziekten.

In zijn boek The Plant Paradox vertelt hij hoe we massaal lectine moeten vermijden. Echter kloppen de dingen die hij zegt in het boek niet altijd. Veel wordt slecht of helemaal niet onderbouwt. Je kunt voeding wat lectine bevat gewoon eten, zolang je het maar wel op de juiste manier bereidt.

Gastblog door: T. Mulder - start-fitness.com
Neem contact op als je ook een gastblog wilt publiceren.