Cheat day: wel of niet verstandig?

Stel, je hebt besloten dat je dit keer eindelijk eens serieus aan je lichaam gaat werken. Ja, je hebt het eerder geprobeerd, maar dit keer wordt het hem echt. Weg met die rolletjes buikvet, weg met die blubberende ledematen – tijd voor rigoureuze actie, kortom! En dus zet je jezelf aan een stevig calorietekort, train je dagelijks flink en leef je zo strikt en gezond mogelijk.

Dat is immers de manier om het snelst resultaat te zien, niet? Maar na twee weken op dat strikte dieet begint de motivatie al wat af te nemen – en plotseling heb je onstuitbare trek in een zak friet en een enorme bak roomijs. Wat doe je in zo’n geval: neem je een cheat day?

Wat is een cheat day?

Een cheat day is – zoals de naam eigenlijk al zegt – een dag waarop je de regels van je dieet even opzij zegt. Voor een dag mag je, kortom, eten waar je maar zin in hebt. Voor veel mensen betekent dat een flinke berg friet, pizza, pasta en andere lekkernijen! Niet iedereen deelt zijn cheat days op dezelfde manier in.

Het is mogelijk om ze van tevoren in te plannen en bijvoorbeeld om de zondag een keertje los te gaan. Je kunt echter ook proberen om zo lang mogelijk gezond te eten. Je last dan pas een cheat day in als je echt even niet meer kunt. Het is aan jou voor welke optie je kiest.

Katabool lichaam

Zo'n dag klinkt misschien niet al te best, maar een cheat day hoeft niet per se slecht te zijn! Om dat uit te leggen, kijken we eerst even naar de effecten van een dieet op je lichaam. Wat gebeurt er als je constant minder calorieën eet dan je gebruikt? Je lichaam komt in de zogenaamde katabole fase: het gaat weefsel verbranden om aan energie te komen.

Dit is natuurlijk precies wat je nodig hebt om af te vallen. Je lichaam spreekt op deze manier immers de vetvoorraden aan die voor die overtollige pondjes zorgen. Het nadeel is dat er niet alleen vet verbrand wordt. Ook je spierweefsel raakt tot op zekere hoogte afgebroken in deze fase, zeker als je niet regelmatig aan krachttraining doet.

Het voordeel van een cheat day

Hoe langer je je in die katabole stand bevindt, hoe sterker je lichaam weefsel af gaat breken. Een cheat day kan er met een flinke hoop nieuwe energie voor zorgen dat dat proces tijdelijk ‘gereset’ wordt. De afbraak van spierweefsel wordt zo even stil gezet, en gaat daarna weer minder snel. Een ander voordeel van een cheat day is dat je met al die koolhydraten je glycogeen weer even aanvult.

Omdat veel mensen minder koolhydraten eten tijdens een periode van vetverlies, raken die voorraden vaak steeds leger. Wanneer je weer voldoende glycogeen hebt, ben je weer in staat om zwaardere inspanning te leveren. Ook op mentaal vlak kan een cheat day helpen omdat je even af kunt stappen van je standaard dieet en tijdelijk kunt genieten van je favoriete lekkernijen.

Maak het niet te gek!

Dat wil echter niet zeggen dat je nu als een gek overal cheat days in moet gaan lassen. Onthoud: afvallen is uiteindelijk een rekensommetje van calorieën. Je kunt netjes een hele week een calorietekort volhouden, maar één uitbarsting maakt dat zo weer ongedaan, als je niet uitkijkt. Dat is natuurlijk ook weer niet de bedoeling.

Let bovendien op dat je niet te veel cheat days toestaat. Uiteindelijk is het belangrijk dat je over een langere periode in een calorietekort zit.

Stel dat je voor onderhoud 2.000 calorieën per dag nodig hebt. Dit komt neer op 7 x 2.000 calorieën - 14.000 calorieën per week. Wanneer je op dieet bent en zo'n 1.500 calorieën per dag eet komt je aan het einde van de week uit op 7 x 1.500 calorieën = 10.500 calorieën per week.

Stel dat je nu op zondag een cheat day inlast waarbij je 3.000 calorieën nuttigt. Je zit dan aan het einde van de week op 12.000 calorieën. Je zit nog steeds in een calorietekort en valt dus af. Maar stel dat je de cheat day iets te losjes opvat en die dag 5.000 calorieën (of zelfs meer) nuttigt, dan is je calorietekort van die week plots teniet gedaan.

Ja, een cheat day kan nuttig zijn, maar overdrijf het niet. Je overeet sneller dan je denkt, zeker als je beseft dat snelle suikers de eetlust opwekken.

Moet een cheat day?

Hoewel een cheat day dus niet per definitie slecht is, hoef je er ook niet per se één te houden! Veel mensen laten het liever zitten, omdat die eetbuien hun trek op latere dagen juist weer verhogen. Je kunt er dus ook voor kiezen om het zonder cheat days te doen of bijvoorbeeld alleen een cheat meal te nemen.

Maak het jezelf makkelijker door het dagelijkse calorietekort niet te groot te maken, en eet vullende maaltijden. Met voldoende eiwitten en vezels zal de drang naar zoetigheid ook minder groot zijn! Kijk welke aanpak jou bevalt, en hou je daar dus aan. Zo lang je de cheat days niet als excuus gebruikt om nauwelijks meer te diëten, zit je nog wel goed!