Of je nu wilt of niet, superfoods zijn vandaag de dag moeilijk te vermijden. Als het de schappen vol lijnzaad, gojibessen en spelt in de supermarkt niet zijn, dan loop je wel ergens tegen een kookboek aan dat enthousiaste recepten voor quinoarepen geeft, of een blog die spirulina en tarwegrassapjes voorschrijft tegen iedere mogelijke kwaal.
Klinkt indrukwekkend, maar betekent dat dat je ook echt al die peperdure exotische producten door je eten moet gooien om nog een beetje gezond te kunnen leven? In de blog van vandaag kijken we naar de zin en onzin van superfoods om het antwoord op die vraag te kunnen geven.
Wat zijn superfoods?
Om maar met de vanzelfsprekende vraag te beginnen: wat zijn superfoods nu eigenlijk? Het probleem is dat er daar geen eenduidig antwoord op te geven valt. De term superfood is niet officieel beschreven of beschermd, en kan zodoende op ieder mogelijk etiket gegooid worden. Excessen zoals ‘superfood’-cranberries met dikke lage suiker eromheen laten wel zien dat je moeilijk op die benamingen kunt vertrouwen.
In het algemeen worden superfoods echter gezien als voedingsmiddelen met een relatief hoge concentratie aan voedingsstoffen, een relatief brede variatie aan voedingsstoffen, of een grote hoeveelheid van voedingsstoffen waar veel mensen te weinig van binnenkrijgen.
Veelgebruikte superfoods
Wat bedoelen we daar nu concreet mee? Een lijstje van bekende en veelgebruikte ‘superfoods’ bevat bijvoorbeeld:
- Acai bessen. Deze exotische besjes bevatten hoge concentraties van antioxidanten en omega 3-vetten.
- Zeewier in allerlei soorten. Zeewier bevat doorgaans veel jodium, is rijk aan vitamines en levert heel wat vezels.
- Chiazaad en lijnzaad. Beide zaadjes zitten boordevol omega 3-zuren.
- Macapoeder. Dit poeder bevat vitamine B, C, D en E, ijzer, kalium en verschillende stoffen die je snel meer energie geven.
- Algen als chlorella en spirulina. Deze poeders bevatten hoge concentraties van verschillende mineralen en vitamines, samen met veel vezels.
Veel voedingsstoffen
Zoals je ziet zijn al bovenstaande producten inderdaad rijk aan voedingsstoffen. Dat vormt ook meteen het belangrijkste argument vóór superfoods. Het is nu eenmaal inderdaad waar dat sommige voedingsmiddelen relatief meer nutriënten per calorie bevatten.
Zeker wanneer je vaak maak weinig eet, of wanneer bijvoorbeeld uit een bloedtest blijkt dat je tekorten hebt terwijl je drie stevige maaltijden per dag binnenkrijgt, kan het handig zijn om hier toch wat mee te experimenteren.
Wie bijvoorbeeld een ijzertekort heeft omdat hij veel vegetarisch eet, kan gebaat zijn bij zeewier. Je zou immers enorme borden quinoa en peulvruchten weg moeten werken om dezelfde hoeveelheid ijzer binnen te krijgen.
Zijn superfoods gezond?
Maar maakt dat superfoods ook meteen gezond? Hoe logisch dat ook lijkt, het antwoord is 'niet per se'. Gezond eten zit hem namelijk niet in losse producten. Belangrijker is het om ervoor te zorgen dat je over het geheel van alles voldoende binnenkrijgt. Je hoeft dus niet iedere maaltijd een perfecte combinatie voedingsstoffen te eten, als je per dag of week maar in balans bent.
En dat grotere overzicht wordt juist vaak uit het oog verloren door mensen die grotendeels op superfoods vertrouwen. Ze zijn zo hard bezig met de details dat algemeen gezond eten er helemaal bij in kan schieten. En als de rest van je voedingspatroon niet goed is, helpt dat schepje algen je echt niet om gezond te worden!
Variatie is belangrijker
Die concentratie van voedingsmiddelen brengt dus een groot risico met zich mee: eenzijdigheid. Wanneer je ervan overtuigd bent dat je ontzettend veel superfoods moet eten om gezond te kunnen blijven, leidt dat paradoxaal genoeg vaak juist tot een heel eenzijdig eetpatroon waarin je van andere, minder ‘zeldzame’ stoffen juist te weinig eet.
En dat is een stuk onverantwoorder dan het niet eten van superfoods! Uiteindelijk is variatie dus toch echt de sleutel tot een gezond voedingspatroon. Alleen door voldoende af te wisselen, zorg je ervoor dat je geen gekke tekorten opbouwt of juist ontzettend veel van stoffen binnenkrijgt die vooral met mate goed voor je zijn.
Zin en onzin over superfoods
Dan hebben superfoods nog een probleem, en dat zit hem in het gebrek aan een duidelijke definitie. Dat geeft slimme marketingpraatjes namelijk veel te veel ruimte. Vaak wordt de werking van allerlei voedingsmiddelen lyrisch de hemel in geprezen, maar onderbreekt het daarbij volledig aan een fatsoenlijke wetenschappelijke onderbouwing. Iets dat veel gebeurt, is dat wetenschappelijke artikelen enorm uit hun context gehaald worden.
Zo kan het bijvoorbeeld best zijn dat chiazaad stoffen bevat die een rol spelen bij verjonging van het lichaam, maar dat betekent nog lang niet dat je de veroudering op een afstand kunt houden door iedere dag een halve kilo chiazaad te eten!
De prijs van superfoods
En het laatste lastige punt is de prijs die je voor veel van die superfoods betaalt. Zoals je hierboven al zag, zijn het vooral exotische en dure producten die tot superfood verklaard worden. Logisch, natuurlijk, want daar levert die slimme marketing het meeste geld op. Wat veel mensen daarbij over het hoofd zien, is dat heel normale goedkope producten vaak net zo veel voedingsstoffen bevatten.
Neem eieren, bijvoorbeeld, die boordevol vitamines of mineralen zitten. Of vette vis, daar haal je naast die gezonde vetten ook nog heel wat andere nutriënten uit. Of peulvruchten, die vezels, eiwitten én fytonutriënten leveren. Gezond eten hoeft écht niet zo duur te zijn.
Zijn superfoods nodig?
Kortom, zijn superfoods nu zin of onzin? De waarheid ligt vermoedelijk in het midden. Het is belangrijk om te beseffen dat je superfoods niet nodig hebt om gezond te kunnen eten. Zolang je zorgt dat je grotendeels onbewerkte producten gebruikt en voldoende afwisseling krijgt, zit je in principe al snel helemaal goed.
Dat wil echter niet zeggen dat bepaalde superfoods geen goede aanvulling kunnen zijn op dat eetpatroon. Dat geldt zeker als je door je eetpatroon of door medische omstandigheden bepaalde tekorten op dreigt te lopen. Koop dus gerust eens een zakje lijnzaad in de supermarkt, maar vergeet niet dat je beter iedere avond andere groenten kunt eten dan iedere avond lijnzaad door je eten te gooien!
Laat hieronder een reactie achter. We proberen dezelfde dag nog te reageren!