Wat weet jij over de alledaagse tomaat?

Wat weet jij over de tomaat? De tomaten die jij in je salade stop, gepureerd op een pizza liggen of heerlijk op een knapperige stuk toast liggen. Waarom zijn ze gezond? En hoe is de tomaat eigenlijk in Nederland gekomen? De tomaat is enorm veelzijdig en iets wat de meesten wekelijks eten. Het is daarom ook een van de meest geteelde producten. Tijd om er wat meer over te leren. In dit artikel leer je wat meer over de alledaagse tomaat.

Een tomaat eten? Ben je gek

Tomaten waren niet altijd zo mooi rond en rood. Vroeger hadden ze allerlei vormen en waren ze vele malen kleiner. Ze werden oorspronkelijk geteeld in de kunstregio’s van Peru, Ecuador en Chili. Een Spanjaard ontdekte ze daar en nam ze mee als bezienswaardigheid.

De tomaat was niet meteen een voedingsmiddel. Men zag de tomaat als siergewas en het eten ervan zou slecht en zelfs giftig zijn. In Italië noemde ze de tomaat de liefdesappel. De rode vruchten zouden lustopwekkend zijn. De kerk bestempelde de tomaat daarom ook als duivels.

In 1731 constateerde een Schotse plantkundige dat je tomaten gerust kon eten. Het duurde vervolgens nog even voordat iedereen daarvan overtuigd was. In Frankrijk was de tomaat in de 18^e eeuw een spannend nieuw stuk groente.

Vanaf 1800 gingen we de tomaat ook in Nederland eten en kweken. In eerste instantie alleen door de armere mensen. Maar de tomaat leek inmiddels al wel op de versie die we nu kennen: rood en rond.

In 1893 oordeelde het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten dat de tomaat een groente is. Plantkundig gezien is de tomaat echter een vrucht. Hier komt dus ook de discussie ‘is het groente of fruit?’ vandaan.

Tomaten zijn vruchtgroenten. Vruchten die we eten als groente. Net zoals de komkommer en paprika. Dit soort groenten bewaar je je beste op een koele, donkere plek. Niet in de koelkast.

5 gezondheidsvoordelen van de tomaat

Als we de tomaat in Nederland zoveel eten, dan moeten daar toch voordelen aan zitten? En dat klopt. Tomaten zijn hartstikke gezond.

Kleurstof lypoceen

Lypoceen is de naam van de kleurstof die tomaten rood kleurt. Hoe roder de tomaat, hoe meer lypoceen. Tegelijkertijd is het ook een antioxidant. Dit lypoceen is onder andere goed voor:

• het verlagen van je LDL-cholesterol
• je ogen
• je botten
• bestrijding tegen schimmelinfecties
• en bescherming tegen de zon

Bron van vitamine C

Tomaten bevatten best wat vitamine C. Goed voor het immuunsysteem. Door tomaten te eten krijg je dus, misschien onbewust, je dagelijkse portie vitamine C binnen. Mits je deze vers eet. Eén tomaat kan wel 20% van de dagelijkse hoeveelheid vitamine C bevatten.

Wanneer je tomaten verhit gaat een groot deel van de vitamine C verloren. Daar staat wel weer tegenover dat het lichaam lypoceen beter opneemt. Tomatensaus en ketchup bevatten ook veel lypoceen.

Bètacaroteen

Tomaten bevatten ook bètacaroteen. Dit is zewel een kleurstof als een antioxidant. Je lichaam zet het om in vitamine A. Het is onder andere goed voor de gezondheid van je longen, je hersenen en het verkleint het risico op hart en vaatziektes en kanker.

Kalium

100 gram rauwe tomaat bevat 246 milligram kalium. Het lichaam neemt ongeveer 90% daarvan op in de dunne darm. Teveel plas je uit. En heb je te weinig dan plas je minder uit. Het zorgt voor een goede vochtbalans en bloeddruk.

Voorkomt obstipatie

Het middel tegen obstipatie: vocht en vezels. De simpele tomaat bevat beiden. Per 100 gram gemiddeld zo’n 1,3 gram vezels volgens het Nederlands voedingsstoffenbestand. En een tomaat bestaat voor maar liefst 94% uit water.

Gezond, maar met mate

Na al die voordelen is het tijd voor een nadeel. Het wordt namelijk niet aangeraden om onbeperkt tomaten te eten. De tomatenplant behoort tot plantenfamilie nachtschade. Ook de aardappel, paprika en aubergine horen bij deze familie.

De tomatenplant bevat lectines. Die beschermen de plant tegen indringers van buitenaf, zodat de plant niet opgegeten wordt. Sommige mensen zijn gevoelig voor deze lectines. Zij kunnen last krijgen van buikpijn, winderigheid en zelfs misselijkheid.

Heb je vaak buikpijn, ga dan na of je niet toevallig net tomaten hebt gegeten. Ben je dol op tomaten? Verwijder dan de pitjes en de schil, dat vermindert de hoeveelheid lectines. Lectines zijn overigens verder niet schadelijk.

Is een groene tomaat ongezond?

In tomaten zit ook een gifstof, genaamd tomatine. Niet in alle tomaten. Alleen in onrijpe, groene tomaten. Wanneer je daarvan teveel binnenkrijgt kun je koorts, diarree en hoofdpijn krijgen. Het is daarom beter alleen mooie rode/rijpe tomaten te eten. De tomatine verdwijnt niet tijdens het bakken of koken.