Te dik zijn is voor veel mensen in onze samenleving een groot schrikbeeld. Vreemd is dat niet, als je kijkt hoe veel overgewicht voorkomt. Aan de andere kant kan die angst voor overgewicht ook ontzettend doorslaan! Wanneer mensen zo graag willen afvallen dat ze daardoor juist ongezonder gaan leven en eten, noemen we dat een eetstoornis.
Dat kan op den duur zelfs een dodelijke afloop hebben! Er zijn verschillende soorten eetstoornissen, waarvan anorexia nervosa de bekendste is. In de blog van vandaag kijken we naar de oorzaken, symptomen en behandeling van deze levensgevaarlijke ziekte.
Wat is anorexia nervosa?
Anorexia betekent letterlijk ‘een gebrek aan eetlust’, een term die ook in de oudheid al gebruikt werd. Het is echter niet zo dat mensen met anorexia helemaal geen honger of trek hebben. Ze onderdrukken hun behoefte aan voedsel juist, om op die manier zo snel en veel mogelijk af te kunnen vallen. Wie aan anorexia lijdt, eet dus heel weinig of zelfs helemaal niets meer.
Door een sterk verstoord zelfbeeld blijven anorexiapatiënten zichzelf echter dik en lelijk vinden, hoe veel ze ook afvallen! Medische cijfers en de mening van anderen kunnen daar vaak weinig aan veranderen. Het is belangrijk om er rekening mee te houden dan anorexia eerder een mentale dan een fysieke aandoening is.
Oorzaken anorexia nervosa
De belangrijkste oorzaak van anorexia is doorgaans een laag zelfbeeld, gecombineerd met sterk perfectionisme. Patiënten hebben het idee dat ze niet goed genoeg zijn, en vragen daarbij zo veel van zichzelf dat ze tot alles bereid zijn om aan hun eigen eisen te voldoen! Het slechte zelfbeeld is vaak ook weer veroorzaakt door verschillende factoren.
Veruit de meeste anorexiapatiënten zijn jongeren, die doorgaans toch al onzekerder zijn. Ze zijn daarom extra gevoelig voor het Westerse schoonheidsideaal vol graatmagere en onmogelijk gespierde modellen, en hebben het idee dat ze ook aan die standaard moeten voldoen.
Uit onderzoek blijft verder dat veel patiënten in hun jeugd met misbruik of mishandeling te maken hebben gehad. Ook hier komt vaak een laag zelfbeeld uit voort.
Symptomen anorexia nervosa
Hoe herken je nu of jij of iemand anders aan anorexia nervosa lijdt? De onderstaande symptomen geven je een idee hoe je de ziekte herkent.
- Je eet extreem weinig, bijvoorbeeld 500 calorieën per dag, en gelooft bronnen niet wanneer ze zeggen dat dat onverstandig is.
- Veel gewichtsverlies in korte tijd
- Je lichaam vermagert sterk, maar je ziet jezelf nog steeds als te dik.
- Je voelt je alleen goed over jezelf als je niet eet; wanneer je wel eet, schaam je je en voel je je waardeloos.
- Constant bezig met afvallen. Je staat bijvoorbeeld meerdere keren per dag op de weegschaal en bent constant bezig eetmomenten te vermijden.
- Overmatig sporten, terwijl je het eigenlijk niet leuk vindt.
- Je raakt in paniek wanneer je ook maar een onsje aankomt.
Gevolgen van anorexia nervosa
Anorexia heeft niet alleen tot gevolg dat je sterk afvalt. Ook op emotioneel en sociaal gebied heeft de ziekte vaak grote gevolgen. Een aantal van de belangrijkste gevaren zijn:
- Je emoties worden extreem hevig of vlakken juist af.
- Depressief en angstig gevoel
- Je humeur en routine worden volledig bepaald door eten en het ontwijken ervan.
- Je isoleert jezelf van anderen om te voorkomen dat ze zien hoe weinig je eet, of krijgt ruzie met ze als ze het wel zien.
- Oude hobby’s, school, werk en vrienden worden steeds minder belangrijk voor je.
- Je hebt het constant koud, vooral aan handen en voeten.
- Je slaapt slecht en onregelmatig, bent veel duizelig en hebt weinig concentratie.
- Doffe huid
- Haaruitval
- Je wordt niet langer ongesteld.
Anorexia nervosa bij mannen én vrouwen
Nog steeds wordt er vaak vanuit gegaan dat anorexia nervosa een typische ‘vrouwenziekte’ is. De behandelingen en diagnoses zijn daarom vaak op vrouwen gericht. Toch wijst steeds meer onderzoek erop dat minstens 10 tot 15% van de anorexiapatiënten mannen zijn. Mogelijk ligt dit cijfer in werkelijkheid zelfs nog veel hoger, want mannen krijgen nu ook vaak niet de diagnose anorexia wanneer ze daar wel aan lijden.
Artsen denken er simpelweg minder snel aan dat dit niet alleen voor vrouwen een mogelijkheid is. Zo versterkt het beeld zichzelf! Kortom, herken je bovenstaande symptomen bij jezelf, of zie je ze bij een vriend terug? Schrijf de mogelijkheid van anorexia dan niet af omdat het toevallig om een man gaat!
Behandeling anorexia nervosa
Wanneer je bij jezelf of een ander bovenstaande symptomen herkent, is het essentieel om zo snel mogelijk langs de huisarts te gaan. We kunnen niet genoeg benadrukken hoe belangrijk professionele hulp is wanneer je aan deze ziekte lijdt. Anorexia nervosa is simpelweg niet iets dat je in je eentje op kunt lossen! En ook als goedbedoelende ouders of vrienden heb je hier simpelweg hulp bij nodig.
Een huisarts kan na diagnose voor een doorverwijzing zorgen. Er worden dan specialisten ingezet om een behandeling te beginnen. Therapie speelt hierbij vaak een belangrijke rol: het negatieve zelfbeeld moet immers op de één of andere manier verdwijnen. Ook helpen diëtisten om weer een gezond eetpatroon te creëren.
Wat kan je doen?
Wanneer iemand in je omgeving anorexia heeft, kan het moeilijk zijn om dat aan te kaarten. Toch is het belangrijk om dat wel te doen als diegene nog geen behandeling gestart is. Verzamel concrete voorbeelden en leg je vermoedens uit zonder daarbij in de aanval te gaan – daar heeft niemand iets aan. Een anorexiapatiënt zal vaak alles tegenover zichzelf ontkennen, dus hou er rekening mee dat het moeilijk zal zijn om hulp te gaan zoeken!
Is iemand al aan een behandeling begonnen, spreek er dan juist niet te veel over. Ga een vriend of vriendin zeker niet pushen om te eten. In plaats daarvan kun je beter regelmatig contact houden en leuke dingen gaan doen die niets met eten te maken hebben. Zo maak je de ander duidelijk dat je er nog steeds bent, zonder hem of haar in de verdediging te dwingen.
Laat hieronder een reactie achter. We proberen dezelfde dag nog te reageren!