6 bijzondere functies van bindweefsel of fascia

Wat is bindweefsel? 

Bindweefsel of fascia is een netwerk van draden, vaak in de vorm van een vlies of pezen. Het bevindt zich op allerlei plaatsen in het lichaam zoals in en om spieren, om organen, botten en zelfs zenuwen. Bindweefsel is een soort lijm die alles bij elkaar houdt, een beetje zoals de vezels in fruit of een groot spinnenweb. Dit verbindende vermogen is belangrijk voor de bescherming van de spieren, onze mobiliteit en een goede lichaamshouding. Maar dit speciale weefsel speelt een nog veel actievere rol dan we vroeger dachten. Ontdek 6 bijzondere functies van bindweefsel.

Waaruit bestaat bindweefsel? 

Bindweefsel bestaat uit 4 grote onderdelen: cellen, water, bassistoffen (glycosaminoglycaan en mucopolysachharinen zoals hualuronzuur) en vezels. Van de vezels zijn er ook nog eens 

3 grote groepen: 

• Collageenvezels bestaan uit collageen. Daarom zijn ze erg stevig en geven ze vooral structuur aan weefsels. 
• Elastine vezels bestaan, rara, voornamelijk uit elastine. Deze vezels zijn wel heel rekbaar. Nadat ze zijn uitgerekt nemen ze ook weer hun oorspronkelijke vorm aan. 
• Reticulaire vezels zijn erg dun en verbinden bindweefsels met andere weefsels. 

Welke soorten bindweefsel bestaan er? 

Er bestaan veel verschillende soorten bindweefsel afhankelijk van de verhouding vezels waaruit het bestaat. Zo is er enerzijds losmazig bindweefsel waarin de vezels losjes met elkaar verbonden zijn en er een netwerk van wijde mazen te zien is. 

Daarnaast is er nog dicht bindweefsel waarbij de vezels zeer dicht op elkaar liggen zonder tussenruimte. 

Bij bindweefsel hebben we het meestal over de “fascia rond spieren”, maar ook vetweefsel, kraakbeen, bot en zelfs lymfe en bloed worden gezien als een soort bindweefsel. Hoewel dit natuurlijk erg interessant is, belichten wij vooral de rol van spierfascia. 

6 bijzondere functies van bindweefsel 

1. Informatie-overdracht

Fascia is als het ware een soort zintuig. Het omgeeft de spieren en detecteert beweging, spanning, druk of pijn. En deze informatie wordt als feedback naar de hersenen gestuurd. 

2. Houding

Fascia geeft ons lichaam structuur en zorgt voor een goede lichaamshouding. Het is nog steeds zo dat je voor een goede lichaamshouding je spieren moet trainen. En voornamelijk je rugspieren, core, billen en hamstrings. Maar indien je fascia verkrampt zit door de hele dag te zitten wordt dit lastig. Door je fascia weer soepel te maken zal je hele lichaam weer de ruimte krijgen om mooi rechtop te lopen.

3. Het geeft energie

Aangezien het weefsel elastisch is (sommige delen toch) kan fascia ook elastische energie opslaan. Dit is vooral belangrijk tijdens beweging en sport. Als je gewoon gaat wandelen maak je hier al gebruik van, maar zeker wanneer je gaat hardlopen of moet afstoten om hoog te springen is elastische energie erg efficiënt. 

4. Beschermt je lichaam

Fascia beschermt het lichaam op allerlei manieren. Vanzelfsprekend zorgt een extra omhulsel voor extra fysieke bescherming. Maar waarbij fascia enerzijds voor flexibiliteit zorgt, zorgt het er ook voor dat het lichaam niet te ver wordt uitgerekt. Te weinig flexibiliteit is niet goed, maar zonder enige begrenzing zouden we ook de hele tijd spierscheuren oplopen. Anderzijds vind je fascia ook in pezen zoals kruisbanden die op dezelfde manier het lichaam beschermen tegen overdreven beweging in de foute richting. 

5. Het vervoert voedingsstoffen en afvalstoffen

Fascia vervoert ook allerlei stoffen, wat vooral belangrijk is bij het wondgenezingsproces. Oude beschadigde cellen en stoffen worden afgebroken en verse bouwstenen worden aangeleverd. Zelfs zuurstof wordt mee door fascia getransporteerd. 

6. Isoleert

Het is niet de hoofdfunctie van fascia. Maar onderhuids bindweefsel kan net als vet de warmte isoleren. Geen excuus meer dus om te veel vet op te slaan. 

Bindweefsel problemen

Omdat het bindweefsel zo veel functies heeft en ook zenuwen bevat kan een belemmering ervan voor pijnklachten zorgen. De oorzaak kan zowel liggen in te weinig beweging, of te veel repetitieve bewegingen met een te hoge belasting. Hierdoor kunnen verklevingen ontstaan waardoor de elasticiteit afneemt en problemen toenemen. Ook door ouder te worden neemt de elasticiteit af. Blijven bewegen en gezonde voeding met weinig snelle suikers en voldoende gezonde eiwitten is essentieel! 

Fasciatherapie en -massage

Een gezonde levensstijl is het belangrijkste. Naast voeding, water en beweging is ook slaap en het vermijden van overmatige stress belangrijk. Indien nodig zijn er ook therapeutische technieken om bindweefsel weer soepeler te maken. 

De meest aangename behandeling is een bindweefselmassage. Als dit goed gedaan wordt, verhoogt het de doorbloeding en activeert het de stofwisseling. Het helpt ook prima tegen rimpels en littekens. Voor de beste resultaten zal 1 behandeling niet voldoende zijn. Vaak wordt een kuur van 12 behandelingen aangeraden. 

Daarnaast kan je ook je bindweefsel laten losmaken met een guasha steen, waarbij men gaat “schrapen” op je huid. Deze vorm van fascia therapie werkt prima, maar kan erg pijnlijk zijn en laat blauwe plekken na die pas na enkele dagen of een week zullen verdwijnen.