Heb jij regelmatig last van winderigheid, buikpijn, diarree of juist constipatie? En dan niet alleen na een avondje junkfood, maar ook als je gewoon hartstikke gezond aan het eten bent? Dan is het mogelijk dat je last hebt van PDS: het prikkelbare darm syndroom.
Een uitzondering ben je daarmee niet: naar schatting heeft 10 tot 20 procent van de Nederlanders hier last van. Dat maakt het echter niet minder vervelend! In de blog van vandaag vertellen we je meer over de klachten die met PDS gepaard gaan. Ook leggen we je natuurlijk uit hoe je de klachten kunt verminderen, en wat het FODMAP dieet daarmee te maken heeft!
Wat is prikkelbare darm syndroom?
Het prikkelbare darmsyndroom (PDS) wordt ook wel spastische darm of irritable bowel syndrome (IBS) genoemd. Het is in de Westerse wereld een veelvoorkomende aandoening. Omdat niet iedereen ermee naar de huisarts gaat, zijn precieze cijfers onbekend; er wordt echter geschat dat tot wel 20% van de Nederlanders er last van heeft.
Vooral jongvolwassenen krijgen de diagnose PDS, en vrouwen lijden er twee keer zo vaak aan als mannen. Bij PDS zorgen een overgevoelige darmwand of verstoorde darmbewegingen voor pijnklachten in de onderbuik. Over de oorzaak is weinig bekend: het kan om ontstekingen gaan, maar ook stress lijkt een rol te spelen, net als het voedingspatroon.
Prikkelbare darm syndroom symptomen
PDS is een functionele diagnose: hij wordt gesteld als er geen andere oorzaak kan worden gevonden voor aanhoudende klachten. Om die reden kunnen de symptomen redelijk uiteenlopen. De volgende punten zijn echter veelvoorkomend of zelfs essentieel bij de diagnose van het prikkelbare darm syndroom:
- De klachten houden langer dan 6 maanden aan
- Er is sprake van verstopping of juist diarree. Sommige patiënten hebben last van beide (bijvoorbeeld diarree in de ochtend en constipatie gedurende de rest van de dag.)
- Krampende buikpijn die afneemt na ontlasting.
- Aandrang om naar de wc te gaan wanneer dat eigenlijk niet nodig is.
- Een opgeblazen en opgezette buik.
- Winderigheid.
- Slijm bij de ontlasting.
Diagnose PDS
Als deze symptomen je bekend voorkomen, bekent dat nog niet automatisch dat je het prikkelbare darm syndroom hebt. Dezelfde klachten kunnen namelijk ook op een hele reeks andere aandoeningen wijzen. Als je naar de huisarts gaat, zal die dus eerst een aantal andere opties uit willen sluiten. De belangrijkste daarvan zijn:
- Darmparasieten
- Een verstoord darmflora, met overgroei van gisten of candida tot gevolg
- Darmontsteking
- Een chronische galaandoening
Precies omdat je zeker wilt weten dat je niet met één van deze aandoeningen rondloopt, is het belangrijk om bij PDS-klachten naar de huisarts te gaan. Begin dus niet in het wilde weg eigen doktertje te spelen wanneer je vermoedt dat je PDS hebt!
Behandeling PDS
Is vastgesteld dat de klachten bij jou inderdaad voortkomen uit het prikkelbare darm syndroom, dan kun je met de huisarts naar een behandeling gaan kijken. Helaas bestaat er voor PDS niet één behandeling die altijd succesvol is.
Wanneer je last hebt van constipatie kunnen laxeermiddelen of bulkvormers een verlichtend effect hebben. Omgekeerd worden diarreeremmers voorgeschreven aan patiënten met veel diarreeklachten.
Tegen de buikpijn kunnen simpele pijnstillers ingezet worden. Ook wordt er naar het dieet gekeken en kun je soms probiotica nemen om de gezondheid van de darmflora te verbeteren. Soms zijn de klachten ook niet hevig genoeg om überhaupt voor medicatie te kiezen. Dat kan allemaal besloten worden in overleg met de arts.
Tips bij PDS
Wil je nu geen chronische medicatie, maar moet er toch iets aan die klachten gebeuren? Dan zijn er nog een aantal dingen die je zelf kunt doen om de symptomen tot een minimum te beperken:
- Eet op regelmatige tijdstippen om de darmwerking niet uit zijn ritme te brengen.
- Drink dagelijks minstens 1,5 tot 2 liter vocht voor een optimale darmwerking.
- Vermijd stress zo veel mogelijk; het ontstaan van PDS lijkt samen te gaan met stressvolle periodes.
- Zorg voor genoeg (rustige) beweging, bijvoorbeeld wandelen of fietsen
- Drink geen alcohol en stop met roken
- Neem probiotica om de darmflora gezond te houden.
- Eet onbewerkt en gezond; vooral geen kant-en-klare maaltijden.
- Bij sommige patiënten kan een FODMAP dieet voor verlichting zorgen.
Wat is een FODMAP dieet?
De afkorting FODMAP staat voor Fermenteerbare Oligosachariden, Disachariden, Monosacchariden en Polyolen. Dit zijn bepaalde koolhydraten die moeilijk door de dunne darm afgebroken worden. Wanneer ze uiteindelijk in de dikke darm fermenteren, gaat dat gepaard met gasvorming en prikkeling van de darmwand.
Ongeveer de helft van de PDS patiënten heeft baat bij het volgen van een dieet waarbij deze stoffen zo veel mogelijk vermeden worden. Dat betekent in de strengste fase geen suikers, granen, ui, prei, lactose en zoet fruit. Het resultaat is in feite een nog net wat beperktere versie van het Paleo-dieet. Begeleiding van een diëtist is daarbij essentieel!
Ook kan het verstandig te zijn om supplementen te nemen, zodat je al je voedingsstoffen nog voldoende binnenkrijgt.
FODMAP dieet tijdelijk
Het dieet hierboven ziet er nogal afschrikwekkend uit. Gelukkig is het niet de bedoeling dat je dit beperkte dieet je hele leven volhoudt. De meeste mensen zijn namelijk niet gevoelig voor alle FODMAP’s, maar alleen voor één of twee verschillende. Na de eliminatiefase, waarin je alle FODMAP’s vermijdt, komt dus een voorzichtige herintroductiefase. Hier probeer je steeds producten met een bepaald stofje weer toe te voegen.
Gaat dat goed, dan weet je dat het probleem niet daar ligt. Komen de klachten terug, dan weet je dat je die specifieke stof moet blijven vermijden. Uiteindelijk krijg je op die manier goed overzicht in de voedingsmiddelen die PDS bij jou veroorzaken of verergeren.
Laat hieronder een reactie achter. We proberen dezelfde dag nog te reageren!
Als je dat PDS hebt, zoals ik, dan ligt het meestal aan het eten wat je eet, waardoor je darm gaat opzetten en irriteren. Ik heb zo'n onderzoek gehad met een slang een aantal jaar geleden, en bij mij is PDS vastgesteld, toen ben ik gaan kijken waar ik wel en geen buikpijn van kreeg. Bruin brood, is voor mij niet te doen maar ook paprika chips, rood fruit, witte en bruine bonen, spinazie en dergelijke zijn niet goed voor mijn darmen.
Dat soort dingen ga je vermijden maar bijv. paprika chips kan je soms een klein beetje eten, het enige wat je dan hebt is pijn in je buik. Voor de rest doe ik er niks tegen, slik geen medicijnen of iets, maar onthou wel dat als je iets eet, en je krijgt er buikpijn van, dat het voor jezelf beter is, om het dan niet meer te eten of je vind het niet erg om buikpijn te hebben natuurlijk haha.
Hi Barbara, klopt helemaal :-) Zeker als je in het begin echt geen idee hebt welke voedingsmiddelen problematisch zijn, kan het echter lastig zijn om precies vast te stellen waar de problemen vandaan komen. In zo'n geval is een uitsluitingsdieet soms nuttig. Fijn dat jij er in elk geval achter gekomen bent welke producten je moet vermijden!
Hallo :)
Dank je wel voor dit nuttige artikel.
Binnenkort moet ik wéér voor deze klachten naar de internist.
Is PDS uit het bloed te halen of via een coloscopie waar te nemen?
M.v.g
Mirjam.
Hi Mirjam, helaas is het doorgaans niet zo makkelijk. Dat komt omdat PDS een beetje een 'vage' klacht is: we weten niet precies waar het door veroorzaakt wordt, en dus kunnen we het ook niet zo makkelijk detecteren. Meestal kijkt de huisarts vooral of het probleem geen andere oorzaken heeft. Is dat niet het geval, dan wordt de diagnose PDS gesteld.
Hopelijk kan de internist je helpen om je klachten te verminderen!