Het alkalisch dieet, hoe zinnig is dat eigenlijk?

Je hebt misschien wel eens van het alkalisch dieet gehoord. In tegenstelling tot veel andere methodes is het idee van dit dieet niet dat je er per se mee afvalt. In plaats daarvan beweren aanhangers dat het vooral ontzettend goed is voor je gezondheid! Je zou er kanker mee kunnen voorkomen, ontstekingen verminderen, nierstenen tegengaan en het cholesterol verlagen.

Nu is het altijd verstandig om op je hoede te zijn wanneer iemand beweert dat een simpele oplossing kanker voorkomt. In de blog van vandaag nemen we het alkalisch dieet dus eens nauwkeurig onder de loep. Hoe zinnig is het eigenlijk?

Zuren en basen in je lichaam

Het alkalisch dieet draait uiteindelijk om zure en basische stoffen. Zuren zijn daarbij niet per se stoffen die zuur smaken, maar stoffen met een lage pH-waarde. In het algemeen geldt dat stoffen met een pH-waarde onder de 7 zuur zijn; boven de 7 zijn ze basisch. Dat dit niets met smaak te maken heeft, zien we bijvoorbeeld aan cola – dat heeft ondanks zijn zoete smaak een pH-waarde van slechts 2,4!

In je lichaam hebben zure en basische stoffen verschillende effecten wanneer je ze eet. Bij de verbranding van zure voedingsmiddelen blijven namelijk zure restproducten achter, waar dat bij basische producten andersom is.

Alkaline dieet

Het alkaline dieet, ook wel algemener het alkalisch dieet genoemd, is gebaseerd op dat laatste feit. Volgens de bedenkers van het dieet heeft de voeding die je eet invloed op de algehele zuurgraad van je lichaam. Eet je meer zure voedingsmiddelen, dan ‘verzuur’ je in zijn geheel. En dat is niet de bedoeling, want verzuring zou ongezond zijn.

Zo zou je bijvoorbeeld kanker kunnen voorkomen door alleen nog maar basisch te eten. Het idee is dan dat tumoren alleen maar binnen een zure omgeving kunnen groeien. Ook andere problemen worden met het alkalisch dieet bovendien opgelost: denk aan nierstenen, een te hoog cholesterol, oedeem en overgewicht.

Zure en basische voeding

Om je gezondheid op al die punten te verbeteren, zou je dus alleen nog maar basische voeding moeten eten. In die categorie vallen vooral fruit, groenten, peulvruchten en noten. Plantaardige vetten en volkoren koolhydraten worden als neutraal gezien, terwijl dierlijke producten, suikers en alcohol in de categorie verzuren vallen.

Het alkalisch dieet is dus (bijna) geheel veganistisch van aard. Je kunt af en toe wel wat vlees, vis, eieren of zuivel eten, maar dan alleen in kleine hoeveelheden. Zo zou je voorkomen dat de pH-waarde van je lichaam al te veel daalt en er dus verzuring optreedt.

Zuur-base evenwicht in je lichaam

Dat klinkt allemaal leuk en aardig, maar hoeveel klopt er ook van deze theorie? Om te beginnen is het inderdaad waar dat sommige voedingsmiddelen een zuur residu achterlaten, en andere een basisch residu. Het is echter wat te makkelijk gezegd dat die stoffen je lichaam als geheel beïnvloeden. Je lichaam heeft namelijk niet slechts één algemene pH-waarde!

Sommige delen zijn standaard zuur – denk bijvoorbeeld aan je maagzuur. Dat moet een lage pH hebben, want anders kan het je eten niet verteren. Andere delen van je lichaam zijn standaard basisch, neutraal, of ze schommelen een beetje.

Zuurgraad van je bloed

Binnen het alkalisch dieet focust men zich vaak vooral op de zuurgraad van het bloed. Het idee is dus met name dat dat niet te zuur mag worden. Daar hebben ze tot op zekere hoogte een punt: de pH-waarde van het bloed moet namelijk tussen de 7,35 en de 7,45 blijven. Wordt het zuurder, dan kan dat zelfs fataal zijn. Maar… wat je eet, heeft geen enkele invloed op de zuurgraad van je bloed.

Juist omdat stabiliteit daar zo essentieel is, heeft je lichaam namelijk verschillende mechanismes om dat bloed licht basisch te houden. Je wilt immers niet dat één broodje hamburger opeens dodelijke gevolgen kan hebben! De enige situatie waarin je bloed kan verzuren, is als gevolg van bepaalde ziektes; dat heeft dus weinig te maken met je dieet.

Urinetest voor zuurgraad

Waar de zuurgraad wel kan veranderen, is in je urine. Aanhangers van het alkalisch dieet gebruiken dan ook vaak tests voor je urine om te kijken of je lichaam verzuurd is. De vraag is echter hoe zinnig dat is! Je urine verzuurt namelijk juist omdat je lichaam op die manier overtollige zuren afvoert.

Een lage pH-waarde toont dus helemaal niet aan dat je als geheel verzuurd bent: het toont aan dat je de balans goed aan het handhaven bent. Verder zijn er naast je eten nog allerlei andere factoren die de zuurgraad van je urine beïnvloeden. Het is al met al dus weinig zinnig om dit soort testen te gebruiken.

Kanker voorkomen met voeding?

Goed, je bloed heeft dus een constante zuurgraad, en die van je urine draagt weinig betekenis. Is er dan nog een gedeelte van je lichaam waar een alkalisch dieet wél bewezen effect heeft? Hoe zit het bijvoorbeeld met die claim over het voorkomen van kanker? Helaas: ook hier laat klinisch onderzoek weinig van over.

Om te beginnen verandert de pH-waarde van lichaamsweefsel in het algemeen nauwelijks als gevolg van zure voeding. Daarnaast is het helemaal niet waar dat tumoren alleen in zure omgevingen groeien. Sterker nog: vaak doen ze dat juist in licht alkalisch weefsel met een zuurgraad van ongeveer 7,4.

Dus… het alkalisch dieet werkt niet?

Al met al kunnen we wel stellen dat de belangrijkste claims van het alkalisch dieet een beetje onzinnig zijn. Dat wil echter niet zeggen dat je ook de bijbehorende adviezen rustig de prullenbak in kunt schuiven. Er zijn namelijk niet voor niets duizenden mensen die beweren dat ze zich door dit dieet beter zijn gaan voelen.

Met het alkalisch dieet eet je vooral plantaardig, geen suiker en geen alcohol. Je krijgt op die manier veel voedingsstoffen, veel vezels en weinig schadelijke stoffen als suiker en slechte vetten binnen. Dat is uiteindelijk heel gezond – ook al is het dan niet om die zuurgraad! Kortom: je hoeft van de achterliggende alkalinetheorie niets aan te trekken… maar de voorschriften van het alkalisch dieet zijn zo slecht nog niet.