Je hoort het mensen wel eens grappend zeggen: ‘Eigenlijk ben ik verslaafd aan sporten’. Meestal komt die mededeling met een knipoog, en de omgeving lacht er vaak om, liefst met de nodige bewondering. Toch is het onderwerp van de sportverslaving niet zo grappig en onschadelijk als het op het eerste gezicht lijkt.
Er zijn namelijk wel degelijk mensen die simpelweg te geobsedeerd zijn geraakt met hun lichaamsbeweging. En hoewel sporten in principe gezond is, kan dat tot heel schadelijke lichamelijke problemen leiden. Hoe zit dat precies? En hoe kun je weten of jij of iemand in je omgeving een sportverslaving heeft? Daar gaat onze blog van vandaag over!
Verslaafd aan sporten
Bij veel mensen is het niet bekend dat je aan sporten verslaafd kunt raken. De reden hiervoor is vooral dat sporten in het algemeen als iets gezonds wordt gezien, in tegenstelling tot bijvoorbeeld alcohol of drugs. Toch geldt ook hier: overdaad schaadt. Wie een sportverslaving heeft, staat uren per dag fanatiek in de sportschool. Sociale bezigheden, werk en andere zaken komen op de tweede plaats.
Alles draait om beter, sneller, sterker. Een sportverslaafde kan daar ook niet zomaar mee stoppen. Er zijn allerlei manieren waarop mensen verslaafd kunnen raken aan sporten, maar twee zijn heel belangrijk. We bespreken ze hieronder beide even kort.
Endorfine en sport
De eerste reden dat mensen verslaafd raken aan sporten, is de aanmaak van het stofje endorfine. Endorfine is een ‘geluksstofje’ dat bijvoorbeeld ook geproduceerd wordt wanneer je chocola eet of seks hebt. Dit stofje is verantwoordelijk voor de zogenaamde ‘runner’s high’ die veel enthousiaste sporters wel zullen kennen.
Ook wie die extreme reactie niet kent, weet wel dat je je vaak beter voelt na wat intensieve beweging. Fijn, natuurlijk, maar soms kan die belonende werking van endorfine echt verslavend werken. Je mist dat gelukzalig gevoel als je een dag niet in de sportschool staat. Het gevolg is dat je steeds meer gaat sporten om die endorfinedoses maar vast te blijven houden.
Maatschappelijke reactie
De meeste sportverslavingen zijn echter niet puur een gevolg van een lichamelijk proces. Ook de reactie van de omgeving speelt vaak een grote rol. Zoals gezegd denken de meeste mensen positief over sport, en actieve sporters kunnen dan ook op bewondering en complimenten rekenen. Voor sportverslaafden werkt dit ontzettend stimulerend.
Ze blijven maar doorgaan in de sportschool, om later die complimenten op Facebook in ontvangst te kunnen nemen. Dit is in feite een heel tragische neerwaartse spiraal. Terwijl de sportverslaafde zijn of haar lichaam kapot staat te werken, blijft de omgeving maar enthousiaste reacties teruggeven. Geen wonder dat dit soort verslavingen enorm uit de hand kunnen lopen wanneer niemand ze opmerkt!
Het gevaar van een sportverslaving
Misschien vraag je je nu af of het echt zo erg is. Sporten is toch gezond, nietwaar? Er zijn toch genoeg professionele sporters die er de hele dag mee bezig kunnen zijn zonder dat dat problemen oplevert. Zeker, maar die sporters weten goed wat ze aan het doen zijn. Bovendien hebben ze een team om zich heen dat problemen en blessures direct op kan merken.
Bij sportverslaafden geldt dat vaak niet. Zodoende kan hun extreme houding tegenover lichaamsbeweging tot hevige en soms chronische blessures leiden. Denk aan versleten gewrichten of ontstekingen die nooit meer echt overgaan. Een ander probleem is dat sportverslaafden hun werk, vrienden en andere hobby’s steeds meer verwaarlozen. Ook ontwikkelt zich vaak een extra eetprobleem.
Symptomen van een sportverslaving
Een sportverslaving gaat gepaard met verschillende symptomen die allerlei aspecten van je leven beïnvloeden. We gaan de belangrijkste tekenen hieronder even met je langs. Zo weet je precies hoe je dit probleem bij jezelf of bij anderen kunt herkennen.
Prestatiedrang
Wie verslaafd is aan sporten, doet het allang niet meer omdat het leuk is. In plaats daarvan draait alles om de prestaties die geleverd moeten worden. Iedere training moet grenzen verleggen, wat daarvoor de prijs ook is. Zelfs als je je ziek voelt, ga je nog steeds trainen – het moet immers beter. Je houdt die voortgang ook tot in het extreme bij en staat bijvoorbeeld dagelijks op de weegschaal.
Sociale problemen
Je zegt regelmatig sociale gelegenheden af omdat je nog moet sporten. Je vertelt jezelf dat je het ook helemaal geen probleem vindt om om die reden eens een feestje te missen. Zelfs verplichte afspraken, zoals vergaderingen, kunnen sneuvelen als ze niet in je trainingsprogramma passen.
Als vrienden klagen dat ze je minder zien, wimpel je die kritiek af. Je vertelt jezelf bijvoorbeeld dat ze gewoon jaloers zijn dat je zo goed bezig bent.
Eetstoornis
Een sportverslaving gaat vaak samen met extreem eetgedrag. Dat betekent niet per se dat je te weinig eet, maar wel dat je er obsessief mee bezig bent. Je besteed bijvoorbeeld uren aan het samenstellen van eetschema’s. Of je eet nooit iets omdat je het lekker vindt, alleen omdat het gezond of goed voor je prestaties is. Mis je toch eens een keer een training? Dan schrap je ook meteen calorieën uit je dagmenu.
Veroordelen
Je rekent mensen af op hun lichaam – en dan niet alleen anderen, maar ook jezelf. Je kijkt neer op mensen die te dik zijn, of die in het algemeen niet zo afgetraind zijn als jij. Als je zelf een keertje géén verbetering ziet, voel je je meteen niets meer waard. Je voelt je schuldig als je een training overslaat.
Afkickverschijnselen
Het overslaan van een training kan zelfs meer dan mentale gevolgen opleveren. Je krijgt last van rusteloosheid als je op je vaste sportmomentje niet naar de sportschool kunt. Het endorfinetekort zorgt voor hartkloppingen en soms zelfs duizeligheid.
Ben je verslaafd aan sporten?
Komen bovenstaande symptomen je wel heel bekend voor? Dan kan het verstandig zijn om je eigen redenen om te sporten eens heel goed tegen het licht te houden. Vind je het eigenlijk niet echt leuk meer? Stop er dan eens een paar weken mee. Merk je dat je dat eigenlijk helemaal niet kunt, dan is het tijd om eens met een psycholoog te gaan praten.
Er zijn psychologen die zich speciaal toegelegd hebben op problemen die aan sport gerelateerd zijn. Zij kunnen je, eventueel samen met een personal trainer, helpen om het sporten weer écht gezond en leuk te maken.
Image: https://phillipshelmets.co.uk/review/
Laat hieronder een reactie achter. We proberen dezelfde dag nog te reageren!
E.Truyen zegt:
Hoi Mark,
Wat voor gespecialiseerde psychologen zijn dit? Waar zitten ze/kan men zich daarvoor aanmelden?
Gr's
Lotte (beheerder) zegt:
Hi E.,
Google kan je soms het beste aan geschikte psychologen in de omgeving helpen. Soms hebben sportscholen, huisartsen etc. ook goede contacten :-)