Wat zijn antioxidanten?

Het woord ‘antioxidant’ komen we steeds vaker tegen. Maar wat zijn antioxidanten eigenlijk en wat is hun functie? Waar vinden we antioxidanten precies en wanneer hebben we ze nodig? Is het bovendien nuttig om voedingssupplementen met antioxidanten te gebruiken, of niet? De naam antioxidant betekent letterlijk ‘tegen oxidatie’ en dat is ook precies wat antioxidanten zijn: stoffen die oxidatie tegengaan.

Een vorm van oxidatie is bijvoorbeeld roestvorming, waarbij zuurstof reageert met metaal (ijzer) waardoor roest ontstaat. Omdat bij vele vormen van oxidatie zuurstof een rol speelt, is voor de term oxidatie het Latijnse woord oxygenium gebruikt, wat zuurstof betekent. Het proces van oxidatie hoeft echter niet altijd samen te gaan met zuurstof. Er bestaan namelijk ook andere vormen van oxidatie.

Oxidatie bestrijden

In ons lichaam en in levensmiddelen kan ook oxidatie plaatsvinden. Oxidatie kan ervoor zorgen dat de kwaliteit van voedselproducten wordt aangetast. Daarom wordt aan voeding (en bijvoorbeeld cosmetica) antioxidanten toegevoegd.

Daarnaast kan de oxidatie die in ons lichaam plaatsvindt (op termijn) schadelijk zijn voor onze gezondheid, omdat cellen en weefsel worden aangetast. Oftewel, we hebben antioxidanten nodig om de oxidatie in ons lichaam en in voedingsmiddelen te bestrijden.

Vrije radicalen

Een antioxidant neutraliseert zogeheten vrije radicalen die zorgen voor oxidatie. In ons lichaam kunnen deze vrije radicalen bij verschillende lichamelijke processen ontstaan. Daarnaast kunnen er ook vrije radicalen in ons lichaam terechtkomen doordat we roken of te lang in de zon zitten. Wat zijn vrije radicalen en waarom hebben we antioxidanten nodig om deze te bestrijden?

Vrije radicalen zijn zeer agressieve stoffen die de hierboven genoemde oxidatie veroorzaken. Dit doen ze door weesfel en cellen in ons lichaam aan te tasten. Als daar niks aan gedaan wordt, kunnen de vrije radicalen er op den duur voor zorgen dat mensen kanker of hart- en vaatziekten oplopen.

Natuurlijk is er een meer scheikundige uitleg te geven over vrije radicalen en hun rol in ons lichaam, maar voor nu is het genoeg om te weten dat ze geen goed effect op onze gezondheid hebben en dat we daarom antioxidanten nodig hebben.

Antioxidanten in voeding

In onze dagelijkse voeding komen over het algemeen voldoende antioxidanten voor. Ze zitten bijvoorbeeld in groente, fruit en noten. Wat we onder andere als antioxidanten rekenen zijn de volgende vitaminen:

• Vitamine C
• Vitamine E.

Ook bepaalde sporenelementen (of spoorelementen) zijn antioxidanten. Sporenelementen zijn elementen in de voeding van organismen, zoals mensen, dieren en planten die zorgen voor het goed functioneren en een goede groei.

• Seleen
• Zink

Daarnaast zijn er ook bioactieve stoffen die antioxidanten worden genoemd, waaronder:

• Bètacaroteen, komen voor in groene groenten en fruit.
• Flavonoïden, zijn van nature aanwezig in plantaardige voedingsmiddelen en geven de kleur aan veel groenten en fruit.

Antioxidanten als supplement

De meeste mensen krijgen al genoeg antioxidanten binnen via gezonde voeding. Als je dus gevarieerd eet en daarbij voldoende groente en fruit (en noten) binnenkrijgt, zul je geen aanvulling nodig hebben in de vorm van voedingssupplementen. Bij een tekort aan antioxidanten is het echter wel mogelijk om antioxidanten als supplement te gebruiken.

Mark van Oosterwijck

Mark van Oosterwijck is online voedingscoach en auteur van de twee bestseller FitChef boeken. Deze boeken bevatten simpele eiwitrijke recepten, achtergrondinformatie, voorbeeld weekschema’s en meer.