Hart- en vaatziekten zijn een van de meest voorkomende doodsoorzaken in Nederland. Een deel daarvan heeft met erfelijkheid te maken, maar een heel groot deel ligt ook aan onze moderne leefstijl! Je eigen gedrag kan dus veel verschil maken.
Met name voeding heeft enorme invloed op de gezondheid van je hart en bloedvaten. Maar wat moet je nu eten om hart- en vaatziekten te voorkomen? Oftewel: wat is gezonde voeding voor je hart? We geven je in deze blog een overzicht!
Oorzaken hart- en vaatziekten
Hart- en vaatziekten zijn eigenlijk niet één doodsoorzaak. Het is een verzamelnaam voor allerlei verschillende aandoeningen die te maken hebben met je hart en bloedvaten; denk bijvoorbeeld aan een hartinfarct of een beroerte.
Omdat het zo'n breed probleem is, zijn er ook vele mogelijke oorzaken. Toch zijn die vaak wel terug te leiden op een paar specifieke problemen! De belangrijkste oorzaken van hart- en vaatziekten zijn:
- Hoge bloeddruk. Als er teveel druk op je aderen en organen staat, kan dat op de lange termijn allerlei beschadigingen veroorzaken. Dit vergroot de kans op complicaties.
- Hoog cholesterol. Cholesterol kleeft aan de wanden van je aderen. Dat maakt het voor je bloed moeilijker er doorheen te stromen, waardoor de bloedtoevoer verminderd of zelfs afgesloten kan raken
- Diabetes. Wanneer je aan diabetes lijdt, heb je sneller last van beschadigingen aan hart en bloedvaten, bijvoorbeeld door chronische ontstekingen.
- Overgewicht. Overgewicht vergroot de kans op alle bovenstaande problemen. Het is dus niet verrassend dat mensen met overgewicht een van de belangrijkste risicogroepen voor hart- en vaatziekten vormen!
Hart- en vaatziekten voorkomen
Het goede nieuws is dat veel van deze oorzaken te voorkomen zijn door een gezonde leefstijl aan te houden. De belangrijkste factoren zijn daarbij de volgende:
1. Beweging
Voldoende activiteit houdt je hart en bloedvaten op allerlei manieren gezond. Om te beginnen houdt het je hart in goede conditie. Daarnaast wordt de bloeddruk bijvoorbeeld lager als je regelmatig in beweging komt!
En het goede nieuws is: je hoeft niet eens intensief te sporten om deze voordelen te ervaren. Stevig wandelen of in de tuin werken heeft al veel effect, bijvoorbeeld. Probeer vijf dagen per week een half uurtje te bewegen, op matige intensiteit. Daarmee geef je je gezondheid al een enorme boost.
2. Ontspanning
Zowel kortstondige als langdurige stress draagt bij aan het ontstaan van hart- en vaatziekten. Waarschijnlijk heeft dat te maken met adrenaline. Dat hormoon verhoogt de bloeddruk en de hartslag, waardoor je op de lange termijn meer risico loopt op beschadigingen.
Het is daarom belangrijk om regelmatig even bewust te ontspannen! Dat kan op allerlei manieren: lees een boek, maak een wandeling of ga in een warm bad liggen… Wat voor jou maar werkt om je hoofd even leeg te krijgen.
3. Niet roken
Roken verhoogt de bloeddruk en levert bovendien allerlei schadelijke stoffen aan je lichaam die het functioneren van het hart aantasten. Je bent dus een stuk gezonder uit zonder sigaretten!
Rook je al? Dan is dat geen reden om het te blijven doen, want het risico neemt snel af nadat je stopt. Een jaar niet roken halveert bijvoorbeeld de kans op een hartinfarct!
4. Gezond eten
De laatste factor om hart- en vaatziekten te voorkomen is gezond eten. Daarmee kun je namelijk grote invloed uitoefenen op alle risicofactoren! We gaan hieronder wat uitgebreider in op de beste voeding voor je hart, maar de algemene richtlijnen zijn als volgt:
- Niet te veel verzadigd vet . Verzadigd vet is op zichzelf niet ongezond, maar het draagt wel bij aan de aanmaak van cholesterol. Als je er te veel van eet, slibben je aderen dus sneller dicht! Verzadigd vet zit met name in dierlijke producten.
- Niet te veel zout. Zout zorgt ervoor dat je meer vocht vasthoudt. Krijg je er te veel van binnen, dan stijgt je bloeddruk tot ongezonde levels, met alle gevolgen van dien.
- Geen alcohol. Alcoholgebruik verhoogt de bloeddruk en kan tot bijvoorbeeld hartritmestoornissen en hersenbloedingen leiden. Eén glas rode wijn per dag heeft volgens sommigen onderzoeken en heilzaam effect voor je hart, maar als je naar je gezondheid als geheel kijkt, blijft het advies toch om helemaal niet te drinken!
Voeding voor je hart
Deze richtlijnen zijn handig, maar blijven erg algemeen. Hoe kun je je dieet nou concreet verbeteren om hart- en vaatziekten voorkomen? We noemen hieronder de belangrijkste 9 tips om gezonde voeding voor je hart te kiezen!
1. Kruiden in plaats van zout
De meeste mensen eten te veel zout. Dat is natuurlijk niet helemaal zonder reden: je eten gaat er een stuk beter van smaken! Gelukkig is zout niet de enige optie. Om te minderen met zout kun je het bij het koken deels vervangen door kruiden en specerijen. Een extra pluspunt is dat je daar ook meer gevarieerde smaken mee krijgt.
2. Vette vis in plaats van vlees
Vlees, met name rood vlees, bevat veel verzadigd vet. Het advies is dan ook om wekelijks maximaal 300 rood vlees te eten. Maar hoe kom je dan aan je eiwitten?
Vis bevat een stuk minder verzadigd vet, en vette vis is juist rijk aan onverzadigde vetten. Een goede vuistregel is dan ook om vlees twee keer per week te vervangen door vis: één keer door vette vis en één keer door slankere vis!
3. Plantaardige eiwitten in plaats van vlees
Daarnaast is het erg gezond om wat meer plantaardige eiwitten te eten. Die bevatten namelijk wederom een stuk minder verzadigd vet, en bovendien haal je er allerlei andere gezonde stoffen uit die je anders misloopt.
Gelukkig valt er ook met plantaardige eiwit genoeg te variëren.. Kikkererwten doen het goed in curry, linzen zijn heerlijk in een stoofpot en tofu en tempeh zijn in Aziatische gerechten helemaal op hun plaats. Verder kun je bonen bijvoorbeeld in soepen gebruiken, of in een heerlijke chili sin carne. Ook hier is het advies om minstens twee maal per week voor plantaardige eiwitten te kiezen.
4. Magere zuivel in plaats van volle zuivel
Veel verzadigde vetten komen ook uit zuivel. Gelukkig is daar heel makkelijk mee te minderen, namelijk door vaker voor magere of halfvolle varianten te kiezen. Het is wel verstandig om zuivel te blijven gebruiken, want je haalt er ook nuttige voedingsstoffen als calcium en eiwitten uit!
5. Olie in plaats van boter
Boter levert vrijwel alleen verzadigd vet en is daarmee niet de beste voeding voor je hart. Ook hier kun je daarom het best een beetje mee minderen. Je kunt bijvoorbeeld olijfolie of andere oliën gebruiken om in te bakken.
Wil je geen boter op brood gebruiken, maar hou je ook niet van margarine? Dan kun je wat creatiever worden met alternatieven! Geprakte avocado en pindakaas kunnen met allerlei ander beleg samen gegeten worden, maar bevatten veel meer onverzadigd vet dan boter.
6. Handje noten per dag
Je kent ongetwijfeld het bekende advies om dagelijks 25 gram noten te eten. Ook om hart- en vaatziekten te voorkomen is dat een uitstekende vuistregel! Naast belangrijke vitamines en mineralen zijn noten namelijk ook rijk aan onverzadigd vet en eiwitten. En als je de noten in plaats van andere ongezonde snacks eet, profiteer je dubbel.
7. Volkoren granen in plaats van witte granen
Hoe minder snelle koolhydraten je eet, hoe lager de kans op diabetes type 2. Daarom verkleinen volkoren granen de kans op hart en vaatziekten. Je kunt dus beter voor volkorenbrood kiezen dan voor witbrood; hetzelfde geldt ook voor volkorenpasta, zilvervliesrijst en andere volkoren varianten
8. Groente en fruit
Onderzoek laat zien dat groente en fruit het risico op hart- en vaatziekten verkleinen. Dat ligt waarschijnlijk aan een combinatie van verschillende stofjes, waaronder antioxidanten en andere fytonutriënten. Probeer dus in alle maaltijden wat groente of fruit te verwerken, en aarzel ook niet om er tussendoor wat mee te snacken!
9. Filterkoffie in plaats van ongefilterde koffie
In ongefilterde koffie zit het stofje cafestol, dat je cholesterol verhoogt. Als je je koffie met een filter zet, wordt dat stofje er grotendeels uitgefilterd en is er dus geen probleem. Cafetières en kookkoffie kun je echter beter niet te veel gebruiken.
Door zoveel mogelijk gezonde voeding voor je hart kiezen, kun je hart- en vaatziekten voorkomen of in elk geval het risico verminderen. Heb je nog tips of aanvullingen? Dan horen we graag van je in de reacties!
Laat hieronder een reactie achter. We proberen dezelfde dag nog te reageren!