Calorieën tellen: waarom wel of niet? + 4 handige gratis apps!

Een paar jaar geleden draaiden bijna alle diëten nog om obsessief calorieën tellen. Vandaag de dag zie je daar bijna niets meer van; macronutriënten en superfoods zijn nu opeens de leidende trend. Calorieën tellen wordt juist afgeraden.

Maar is dat nu wel terecht? Of heb je meer aan calorieën tellen dan veel mensen je willen doen geloven? We zetten in deze blog de voor- en nadelen op een rijtje. Zo kun je zelf kiezen wat bij jouw aanpak en doelstelling past!

Afvallen en calorieën

Om te beginnen moeten we één ding duidelijk stellen: afvallen is uiteindelijk een kwestie van calorieën. Als je meer eet dan je verbruikt, kom je aan; eet je minder, dan val je af. Natuurlijk kun je het jezelf makkelijker maken door bepaalde producten wel of niet te eten, en sommige opties zijn aanmerkelijk gezonder dan andere – maar calorieën zijn de basis.

Websites die je een ander ‘geheim om af te vallen’ proberen aan te smeren, proberen vermoedelijk om je iets te verkopen. Trap daar niet in! Smoothies, koolhydraatarme diëten en detox kuren veranderen niets aan de energiebalans van je lichaam… En die energiebalans blijft uiteindelijk heilig als het om je gewicht gaat.

Moet je calorieën tellen?

Veel mensen stellen ons de vraag: moet je calorieën tellen als je af wilt vallen? Helaas is daar geen eenduidig antwoord op te geven. Sommige mensen hebben zelf al veel inzicht in hun calorie-inname en hoeven daar niets voor bij te houden. In dat geval is het vaak niet nodig.

Maar heb je eigenlijk geen idee wat je aan calorieën binnen krijgt? Lukt het je niet om af te vallen en weet je niet waar het fout gaat? Of ben je geneigd enorm te ‘zondigen’? Dan kan calorieën tellen een manier zijn om alles toch in goede banen te leiden.

Waarom geen calorieën tellen?

Al met al is dit dus een keuze die je zelf moet maken. Veel blogs en websites raden tegenwoordig afvallen zonder calorieën tellen aan, en daar zijn ook zeker redenen voor. Aan de andere kant zijn er wel degelijk argumenten vóór wat administratie als het op eten aankomt.

Maar wil je dat doen, dan moet je wel goed op de hoogte zijn van de valkuilen! We zetten hieronder eerst vier nadelen van calorieën tellen op een rijtje. Daarna bespreken we in welke gevallen het tóch de moeite waard kan zijn en geven we je wat voorbeelden van handige gratis apps om je calorieën bij te houden.

1. Calorieën zeggen niets over gezondheid

Een belangrijke reden dat calorieën bedrieglijk kunnen zijn, is dat ze niet direct alles over een voedingsmiddel zeggen. Ze vertellen je alleen hoe veel energie iets bevat. Maar dat zegt niets over vitamines, mineralen en de algemene gezondheidswaarde van een product!

Met andere woorden: calorieën tellen maakt je niet automatisch gezonder. Sterker nog, wie fanatiek calorieën telt, zal snel geneigd zijn om de verdere voedingswaarde van zijn eten te negeren. En dat kan weer tot tekorten leiden – die je eenvoudig kunt vermijden door op je algehele voedingsbalans te letten.

2. Calorieën tellen kan tot ongezond eten leiden

En calorieën tellen kan zelfs tot ongezond gedrag leiden. Zo zorgt calorieën tellen er vaak voor dat mensen extra veel light-producten gaan eten. Die zijn immers slanker, en daarom beter voor ze – toch?

Helaas valt dat tegen. Producten met minder vet bevatten vaak namelijk meer suiker dan de ‘volle’ varianten. En caloriearme kant-en-klaarmaaltijden zitten boordevol zout en leveren maar weinig vitamines. Kortom: waar je slanker van wordt, word je niet altijd ook gezonder van.

3. Calorieën tellen kan obsessief gedrag veroorzaken

Natuurlijk is het nuttig om te weten wat je binnenkrijgt. Voor sommige mensen kan dat echter een hele obsessie worden. Mag je die paar gram van dat ingrediënt nog toevoegen? Is het in orde om een boterham te eten als je honger hebt? Kun je snacks als noten maar beter laten zitten omdat ze calorierijk zijn?

Mensen die zo hun calorieën tellen, raken vaak snel het plezier in eten en koken kwijt. En dat is niet alleen vervelend, het maakt het ook moeilijker om dat diëten vol te houden. Constant bezig zijn met iets vermoeiends is immers een flinke aanslag op je zelfdiscipline!

De 'valkuil' van gezond eten

Voldoende reden om een beetje op te passen met dat calorieën tellen, kortom. Is het, zoals veel websites beweren, voldoende om gewoon alleen gezonde producten te eten? Zo makkelijk gaat het helaas niet voor iedereen. De reden daarvoor: gezonde producten zijn ook niet altijd even slank.

Denk bijvoorbeeld aan gezonde vetten. Een handje noten, een avocado of een lepel lijnzaadolie is heel gezond, maar kan voldoende zijn om je calorie-inname te hoog te maken. Voor één dag hoeft dat geen probleem te zijn, maar eet je er dagelijks enorme hoeveelheden van (zonder dat je het beseft), dan zul je het verschil wel degelijk gaan zien.

Inzicht in je voeding

Sommige mensen weten de valkuil van ‘gezonde dikmakers’ vanzelf te vermijden. Maar doe je enorm je best om af te vallen en lukt het maar niet? Dan kan het verstandig zijn om een tijdje calorieën te tellen. Op die manier kom je er snel achter waar het bij jou fout gaat.

Misschien eet je al jarenlang volvette kaas bij de lunch en heb je er nooit bij stilgestaan hoe energierijk die was. Misschien eet je meer gezonde snacks dan je dacht. Of misschien zijn het gewoon kleine beetjes die zich over de dag opbouwen omdat je niet op je portiegrootte let!

Al die gevallen zijn dingen waar je pas achter komt als je calorieën telt. Als je dagelijks een kleine hoeveelheid energie teveel binnenkrijgt dan kan dat op de lange termijn flink oplopen. Inzicht in je voedingspatroon is daarom wel degelijk van belang!

Tijdelijk calorieën tellen

Natuurlijk betekent dat niet dat je voor de rest van je leven bij hoeft te houden hoeveel calorieën je eet. Als je inzicht in je voeding wilt krijgen, kan een week al voldoende zijn. Daarmee zie je immers al welke ‘slechte’ gewoonten bij jou voor problemen zorgen. Heb je genoeg kennis over de algemene energiewaarde van producten, dan stop je er gewoon weer grotendeels mee!

Eventueel kun je een dergelijke ‘cyclus’ om de paar maanden herhalen, om te zien of je nog steeds op het goede spoor zit. Tussendoor zoek je dan hoogstens de calorieën van nieuwe artikelen op, als je echt even wilt weten wat je nu in dat experimentele recept stopt.

Voordelen van een calorieën tellen app

Nu kun je natuurlijk handmatig bijhouden wat je eet. Dat heeft echter aardig wat nadelen. Het is bijvoorbeeld knap irritant als je steeds ieder label door moet lezen. Veel producten, juist uit gezonde categorieën als groente en fruit, hebben bovendien niet eens een etiket. Dat betekent dus een hoop googelen – wat ook niet echt snel gaat.

Ten slotte zul je handmatig veel aan het rekenen zijn. Dat geldt al helemaal wanneer je ook alle macro’s bij wilt houden – daar ben je dagelijks zo een uur aan kwijt. Dan is een app om je calorieën te tellen toch echt een stuk handiger.

Valkuilen van calorieëntellers

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat er niets fout kan gaan wanneer je een app gebruikt. Zo makkelijk wordt het helaas ook weer niet! Er zijn twee belangrijke valkuilen die je goed in de gaten moet houden:

1. Hoeveelheid

Veel apps hebben ‘standaardporties’. Die zijn heel handig om snel je maaltijd in te voeren, maar je moet er ook een beetje mee uitkijken. Soms kloppen ze namelijk voor geen meter. Dan staat er bijvoorbeeld dat een schaaltje muesli 30 gram is – de meeste mensen nemen makkelijk het dubbele.

Of één stuks groente of fruit krijgt een bepaald gewicht toegekend, terwijl jij net een groot exemplaar te pakken kan hebben. Zet dus standaard een weegmachine op je aanrecht als je kookt. Het kost maar een paar seconden extra om alles even te checken.

Daarnaast zitten er soms gewoon foutjes in dergelijke apps m.b.t. de voedingswaarde. Gebruik dus je gezonde verstand en controleer bij twijfel altijd even de voedingswaarde op de verpakking.

2. Het product zelf

Daarnaast is het uiteraard altijd oppassen geblazen dat je niet het verkeerde product te pakken hebt. Soms kan dat een groot verschil maken. Zo is pindakaas van 100% pinda’s iets heel anders dan hevig bewerkte pindakaas met veel suiker en zout.

En neem je naturel diepvriesspinazie of spinazie à la crème? Dat scheelt zo'n 2 gram suiker per 100 gram… Sommige apps hebben de mogelijkheid om barcodes te scannen bij het invoeren. Zo weet je altijd zeker dat je het juiste product te pakken hebt.

Voorbeelden van apps om calorieën te tellen

Wat zijn dan handige apps om calorieën te tellen? Het hangt er een beetje vanaf wat je precies bij je wilt houden: calorieën, macro’s of ook micronutriënten? En wil je je doelen in kunnen stellen, of hou je dat zelf wel bij? De volgende vier apps kunnen in ieder geval allemaal heel praktisch zijn. Test vooral zelf uit welke voor jou het beste werkt!

1. De Eetmeter

De Eetmeter is de calorieënteller van het Voedingscentrum. Het grote voordeel van deze app is dat hij niet alleen macro-, maar ook micronutriënten bijhoudt. Hij geeft daarbij ook meteen aan of je er genoeg, bijna genoeg of te weinig van binnenkrijgt. Wil je dus in het algemeen weten hoe gezond jouw voedingspatroon eigenlijk is? Dan is de Eetmeter een uitstekende keuze.

2. MyFitnessPal

MyFitnessPal geeft eveneens de belangrijkste voedingswaarde weer voor jouw eten, maar is iets minder uitgebreid in de micronutriënten. Wel heeft deze app een bredere sociale functie. Je kunt doelen aanmaken, activiteiten invoeren en met vrienden verbinden.

Een nadeel is wel dat de meeste voedingsmiddelen door gebruikers zijn ingevoerd. Je weet daarom niet altijd zeker of de gegevens ook inderdaad zo betrouwbaar zijn!

3. FatSecret

FatSecret is wederom een app die je ook sociaal kunt gebruiken. Verder is er een receptendatabase en wederom een activiteitenlogboek. Je ziet dus ook hoeveel calorieën je verbrandt, naast wat je binnenkrijgt. In principe bevat deze app ongeveer alle producten die je in Nederlandse supermarkten kunt kopen. Door barcodes te scannen kun je de invoer bovendien versnellen.

4. Lifesum

Bij Lifesum kun je, net als bij MyFitnessPal en FatSecret, zelf je doel instellen. De app berekent dan voor je wat je per dag aan calorieën mag eten. De gratis versie geeft helaas maar een paar basismacro’s; wil je ook vezels, suikers en verzadigde vetten bijhouden, dan moet je er iets voor betalen.

Aan de andere kant bepaalt Lifesum wel voor je hoe evenwichtig je eetpatroon is. Ook handig: de app herinnert je eraan om regelmatig een glas water te drinken!

Calorieën tellen, zin of onzin?

Dus, alles bij elkaar genomen, is calorieën tellen nu zin of onzin? Voor de meeste mensen ligt de waarheid ergens in het midden. Iedere calorie bijhouden is vaak te veel van het goede. Het leidt tot obsessies en ongezonde relaties met eten, waar je uiteindelijk niet gezonder van wordt.

De calorieën helemaal negeren werkt echter ook niet, omdat je gewicht er toch echt van afhankelijk is. Af en toe een tijdje calorieën tellen met behulp van een app kan voor veel mensen inzicht geven zonder direct obsessies te veroorzaken. Blijf er echter wel op letten dat je niet alleen naar de calorieën kijkt, maar ook naar je gezondheid. Het totaalplaatje blijft ook altijd van belang!